Càng về khuya, mình càng hay nghĩ lan man về việc làm sao mà một lời dạy từ tận mấy nghìn năm trước, đi qua bao nhiêu dâu bể, mà giờ vẫn còn nguyên vẹn để mình đọc được. Nhiều lúc mình cứ tưởng "Kho Tàng Pháp Bảo" là cái gì đó to tát lắm, kiểu như một cái thư viện khổng lồ chứa đầy kinh sách cổ hoặc những định dạng số hóa của công nghệ ngày nay. Nhưng thực ra, mình cảm giác nó giống như một cái mỏ neo hơn. Một thực thể giúp tâm thức không bị cuốn phăng đi theo các phong trào thời thượng hay các quan điểm giải thích "thuận tiện" của thời nay.
Nếu một mai cái kho tàng quý giá đó không còn nữa —thiếu hụt Tam Tạng Pāḷi và những bản Chú giải, Phụ chú giải vốn được chư tiền bối tận tụy duy trì— thì chắc đạo Phật bây giờ chắc đã biến thành một thứ triết lý tâm linh pha tạp nào đó rồi. Con người thường có tâm lý muốn biến mọi giáo lý trở nên "nhẹ nhàng" hơn, để thích nghi với lối sống gấp gáp của thời đại, nhưng chính cái sự "đơn giản hóa" đó đôi khi lại làm mất đi cái chất thật của Chánh Pháp. Chánh Pháp không mất đi ngay lập tức đâu, mình nghĩ thế. Thay vào đó, nó sẽ nhạt nhòa và suy yếu dần theo thời gian, cho đến khi mình chẳng còn nhận ra mục tiêu ban đầu là gì nữa.
Nhiều khi lật giở từng trang kinh điển, tôi cảm thấy e ngại trước sức nặng của trách nhiệm "bảo tồn". Đây không chỉ là việc lưu giữ những cuốn sách sạch sẽ trên giá kệ, mà là nỗ lực để các chuẩn mực thánh thiện đó luôn sống động trong chính con người mình. Pháp Bảo giống như một cái thước đo vậy. Bất cứ khi nào tiếp cận một tư tưởng mới hay phương pháp tu tập "khác lạ", chúng ta đã có cơ sở để so sánh. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá nhân hay bị sa lầy vào những kinh nghiệm tạm bợ. Hành trì dựa trên cảm hứng nhất thời ắt sẽ dẫn đến việc lầm đường lạc lối, bản thân tôi đã từng trải qua sự sai lầm này nhiều lần.
Điều đáng nói là kho tàng di sản này không phải là đặc quyền của giới xuất gia. Là một cư sĩ, tôi nhận thấy mình cũng mang trên vai một phần trọng trách. Không phải là đi giảng dạy gì cho ai, mà là tinh tấn học hỏi đúng đắn, hiểu sâu sắc để bảo vệ tính nguyên bản của giáo lý. Nếu thiếu đi sự thực hành, Pháp Bảo chẳng khác nào một khối tri thức vô hồn, là mớ giấy mực nằm im lìm. Chỉ khi ta đem Pháp bảo ra để quán chiếu từng cử chỉ, lời nói hoặc trong những khoảnh khắc tâm trí xáo động, thì lúc đó giáo pháp mới thực sự phát huy tác dụng.
Khi tưởng nhớ các thế hệ cha ông đã kiên trì truyền tụng, sao chép kinh điển, rồi đối soát từng câu chữ để lưu truyền cho hậu thế, tôi thấy bản thân còn quá lười nhác. Ta có quyền truy cập mọi thứ chỉ bằng một cú chạm trên điện thoại thông minh, nhưng chính sự "sẵn có" này đôi khi lại làm ta mất đi sự trân trọng cần thiết. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất click here lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, nghiền ngẫm một đoạn kinh văn thật kỹ, rồi tự vấn về nếp sống của bản thân. Chẳng cần những điều phô diễn, chỉ cần sự thành thật với bản thân là điều cốt yếu.
Không gian bên ngoài thật tĩnh lặng, có lẽ đã đến lúc tôi nên kết thúc những suy tư này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ vì chúng ta cứ mải đuổi theo những thứ phù phiếm mà quên mất cội rễ ngay dưới chân mình. Dường như chính trong sự tĩnh lặng này, giáo pháp mới có thể thẩm thấu sâu sắc nhất vào tâm hồn.